Gıda İntoleransı Nedir?
Gıda intoleransı, belirli gıdaların tüketilmesine karşı sindirim sisteminin verdiği reaksiyonu ifade eder. Gıda intoleransı olan kişiler, belirli gıdaları sindirmekte güçlük çeker. Bununla ilgili semptomlar yemeği yedikten birkaç saat sonra ortaya çıkabilir. Genellikle şişkinlik ve karın ağrısı olarak kendini gösterir.
Gıda alerjisi ile intoleransının birbirinden farklı şeyler olduğunu anlamak önemlidir. Gıda alerjisi, bağışıklık sistemini etkiler. Rahatsız edici gıdaların küçük miktarlarda tüketilmesi bile bazen yaşamı tehdit edecek sorunlara sebep olabilir. Buna karşın gıda intoleransları ise genellikle sindirim sistemini içerir. Ayrıca gıda alerjisi semptomları, alerjeni içeren gıdaların tüketiminden hemen sonra kendini gösterebilirken, gıda intoleransının semptomları gıdanın tüketilmesinden birkaç saat sonra veya günler sonra ortaya çıkabilir.
Gıda İntoleransının Belirtileri
Gıda intoleransı olan bir kişi, belirli gıdaların tüketilmesinden sonra rahatsızlık hisseder. Ancak bazen belirtilerin ortaya çıkması zaman alabilir. Bir gıdanın tüketilmesinden sonra ortaya çıkan semptomlar birkaç saat veya günler sürebilir. Semptomlar çeşitlidir ve genellikle sindirim sistemini içerir.
Gıda intoleransının yaygın belirtileri şunlardır:
- Burun akıntısı
- Baş ağrısı
- Şişkinlik
- Aşırı gaz
- İshal
- Migren
- Derin döküntüleri
- Kaşıntı
Gıda İntoleransının Nedenleri
Vücut belirli bir gıdayı sindiremediğinde gıda intoleransları ortaya çıkar. Bu, sindirim enzimlerinin eksikliğinden veya bazı kimyasallara karşı hassasiyetten kaynaklanabilir. Bir kişi süt ürünlerini tükettikten sonra belirtiler gözlemleniyorsa laktoz intoleransı olabilir. Laktoz intoleransı olan kişiler süt, peynir ve yoğurt gibi süt ürünlerinde bulunan laktozu sindiremez.
Benzer şekilde bazı insanlar buğdayı sindirmekte zorlanabilir. Buğday tüketiminin ardından mide bulantısı, mide ağrısı veya şişkinlik gibi belirtiler gözlemlenebilir. Bu kişilerin buğday intoleransı olma ihtimali yüksektir.
Anlaşılacağı üzere gıda intoleransının birçok farklı nedeni olabilir. Yaygın olarak intolerans reaksiyonlara neden olan gıdalar şunlardır:
- Kafein
- Alkol
- Glüten
- Yapay tatlandırıcılar
- Gıda boyaları ve koruyucular
- Süt
- MSG gibi lezzet artırıcıları
Gıda İntoleransı Teşhisi
Gıda intoleransını teşhis etmenin en iyi yolu yediğiniz yiyecekleri ve belirtileri izlemektir. Şüpheli gıdayı bir süreliğine kesmek ve tekrardan diyete eklendiğinde ne olduğunu görmek önemlidir. Gıda intoleransınız olup olmadığını anlamak için şu yöntemleri kullanabilirsiniz:
Gıda Günlüğü
- Tükettiğiniz gıdaları not edin
- Bu gıdaları tükettikten sonra bir semptoma sahip olup olmadığınızı yazın
- Herhangi bir semptom gözlemlediğinizde tükettiğiniz gıdaları günlüğünüzden kontrol edin.
Eliminasyon Diyeti
Eliminasyon diyeti, duyarlı olduğunuzu düşündüğünüz gıdaların tüketimini belirli bir süre kesmek ve ardından tekrar diyete eklemeyi içerir. Şu adımları takip edebilirsiniz:
- Şüpheli gıdaları 2-6 hafta boyunca diyetinizden çıkarın
- Semptomların düzelip düzelmediğini kontrol edin
- Semptomların geri gelip gelmeyeceğini kontrol etmek için gıdaları tekrar diyetinize ekleyin.
Bu denemeyi yaparken günlük ihtiyacınız olan besin maddelerini aldığınızdan emin olun. Daha sağlıklı bir süreç planlamak için bir diyetisyenle görüşmeyi düşünebilirsiniz.
